Action Initiatives in Integrating Indigenous and non-Western Knowledge in Curricular Practices of Tribhuvan University, Faculty of Education:

A Qualitative Inquiry

Abstract

Higher education in Nepal has been guided by the Western academic culture, thereby promoting Western knowledge and ways of knowing as superior. Adoption of external ideas and practices has subjugated indigenous and non-Western knowledge heritages in Nepal. Based on textual data collected from teacher educators in virtual Webinars and review of existing core courses of Master of Education (M.Ed.), this article first shows that university actors are starting the process of decolonization of curricular practices. Teacher educators including curriculum developers are using negotiation, resistance, and response to the supremacy of imported education. In so doing, they have incorporated a small portion of indigenous and non-Western knowledge in some of the courses and contextualized some of their pedagogical and assessment practices. However, as this article goes on to show, Western modern educational practices remain dominant. We conclude that the teacher educators have increasing awareness of external domination on curricular practices and they have initiated the actions of reclaiming their indigenous and non-Western knowledge through curricular practices from within the structural barriers of Western model of academia. The university structure needs to promote a conducive educational environment in order to provide justice to indigenous and non-Western knowledge and ways of knowing thereby reforming curricular practices.

नेपालमा उच्च शिक्षाको अभ्यास र परम्परा पश्चिमा शैक्षिक संस्कृतिद्धारा निर्देशित हुँदै आएको छ । पश्चिमा प्राज्ञिक ढाँचाले नेपालको उच्चशिक्षामा आफ्नो श्रेष्ठता कायम गरि पश्चिमा ज्ञान र सिप अनि ज्ञान प्राप्त गर्ने तौर तरिकालाई प्रवद्र्धन गरेको छ । यस्तो बाह्य विचार रअभ्यासको अंगीकार गर्नाले नेपालमा रहेको आफ्नै आदिवासी र गैर-पश्चिमा ज्ञान सम्पदालाई दमन गरेको छ । यस आलेखले अनलाइनगोष्ठीहरु मार्फत विश्वविद्यालयका प्राध्यपाकहरुबाट संकलित सूचना र त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षा शास्त्र संकायको स्नाकोत्तर तहकोशिक्षाको आधार अन्तर्गतका मुख्य पाठ्यक्रमहरुको समीक्षाको आधारमा विश्वविद्यालयको शैक्षिक अभ्यासहरुमा अउपनिवेशीकरणको प्रक्रियाकेहि हद् सम्म प्रारम्भ भएको तथ्य प्रस्तुत गरेको छ । पाठ्यक्रम विकासकर्ताहरु सहित प्राध्यापकहरुले आयातित शिक्षाको सर्वोच्चतालाईमहशुस गरि त्यसको विरुद्धमा आफ्रनो क्षमताको तहवाट प्रतिरोध र प्रतिक्रिया देखाउन थालेका छन् । यसो गर्दा उनीहरुले शिक्षाका आधारसँगसम्वद्ध केही पाठ्यक्रमहरुमा सानो अंश भएपनि आदिवासी र गैर-पश्चिमा ज्ञानको समावेशीकरण गरेका छन् । त्यसैगरि प्राध्यापकहरुले आफ्नाशिक्षण पद्धति र मूल्याङ्कन प्रकृया र अभ्यासहरुलाई सान्दर्भिक बनाउँदै लगेका छन् । यद्यपि यस लेखले पश्चिमा आधुनिक शैक्षिक अभ्यासहरुअझै हावी रहेको तथ्यलाई नकार्न सकेको भने छैन । नेपालको उच्च शिक्षाको अभ्यासमा पाश्चात्य प्रभुत्व बारे प्राध्यापकहरुमा चेतना बढेको रउनीहरुले पश्चिमी ढाँचा अन्तर्गतको संरचनागत अवरोधहरुको वावजुद पाठ्यक्रम वा आफ्ना शैक्षिक अभ्यासहरु मार्फत आदिवासी र गैर-पश्चिमी ज्ञानको पुन प्राप्ति गर्ने कार्यहरुको सुरुवात गरिरहेका छन् भन्ने यस लेखको निष्कर्ष रहेको छ । तसर्थ विश्वविद्यालयको संरचनालेअर्थपूर्ण शिक्षालाई प्रवद्र्धन गर्नको लागि आदिवासी र गैर-पश्चिमा शैक्षिक अभ्यासलाई न्याय प्रदान गर्न पाठ्यक्रम र शैक्षिक अभ्यासहरुमाव्यापक सुधार गर्दै अनुकुल शैक्षिक वातावरणको प्रवद्र्धन गर्न आवश्यक छ ।